Akaryakıt İstasyonlarında İş Güvenliği Tedbirleri
Akaryakıt istasyonları, yüksek yanıcılık ve patlayıcılık riski taşıyan tehlikeli maddelerin depolandığı, taşındığı ve satıldığı alanlardır. Bu nedenle, bu tür çalışma ortamlarında iş güvenliği tedbirlerinin eksiksiz bir şekilde uygulanması hayati önem taşır. Yanıcı ve patlayıcı maddelerle çalışılması, istasyon çalışanları, müşteriler ve çevre için ciddi riskler oluşturabilir.
Akaryakıt İstasyonlarındaki Başlıca Riskler
- Patlama ve Yangın Riski:
Akaryakıt buharlarının yanıcı özelliği, statik elektrik, açık alev veya kıvılcımla birleştiğinde patlamalara ve yangınlara yol açabilir. - Kimyasal Maruziyet:
Benzin, dizel ve diğer petrol ürünleri, uzun süreli maruziyette solunum yolları ve cilt üzerinde zararlı etkiler gösterebilir. - Statik Elektrik:
Statik elektrik kıvılcımları, özellikle dolum ve boşaltım sırasında yanıcı buharların bulunduğu ortamda ciddi tehlike yaratabilir. - Kayma ve Düşme:
Akaryakıt veya yağ döküntüleri, zemin kayganlaşmasına neden olabilir ve çalışanların ya da müşterilerin düşmesine yol açabilir. - Araç Hareketleri:
İstasyona giriş-çıkış yapan araçların oluşturduğu trafik yoğunluğu, çarpma ve ezilme gibi kazalara sebep olabilir.
Alınması Gereken İş Güvenliği Tedbirleri
1. Genel Güvenlik Önlemleri
- Alev ve Kıvılcım Kaynaklarının Kontrolü:
Akaryakıt pompalarının yakınında sigara içmek, cep telefonu kullanmak veya açık alev bulundurmak kesinlikle yasaktır. - Statik Elektrik Önlemleri:
Yakıt dolumu sırasında araçlar ve tanklar arasında statik elektriklenmeyi önlemek için uygun topraklama yapılmalıdır. - Yangın Söndürme Ekipmanları:
İstasyonda yangın tüpleri, yangın dolapları ve yangın söndürme sistemleri hazır bulundurulmalı ve düzenli olarak kontrol edilmelidir.
2. Personel Eğitimi
- Çalışanlara iş sağlığı ve güvenliği eğitimi verilmeli, özellikle yangın söndürme, acil durum prosedürleri ve ilk yardım konularında uzmanlaşmaları sağlanmalıdır.
- Kimyasal maddelerle çalışmanın riskleri ve bu maddelere karşı alınması gereken önlemler hakkında bilgilendirme yapılmalıdır.
3. Kişisel Koruyucu Donanımlar (KKD)
- Çalışanlar, uygun eldiven, antistatik ayakkabı, koruyucu gözlük ve gerektiğinde solunum maskesi kullanmalıdır.
- Çalışma kıyafetleri, statik elektrik üretmeyen malzemelerden yapılmış olmalıdır.
4. Tank ve Depolama Alanı Güvenliği
- Akaryakıt tankları düzenli olarak kontrol edilmeli, sızıntı ve kaçaklara karşı tedbir alınmalıdır.
- Tank havalandırma sistemleri, buhar birikimini önleyecek şekilde tasarlanmalıdır.
- Dolum ve boşaltım işlemleri sırasında, yalnızca yetkili personelin bulunmasına izin verilmelidir.
5. Elektrik ve Mekanik Sistem Güvenliği
- Elektrik tesisatları patlamaya dayanıklı (Ex-proof) standartlara uygun olmalıdır.
- Tüm elektrikli ekipmanlar, düzenli bakım ve kontrol süreçlerine tabi tutulmalıdır.
6. Çalışma Alanının Düzeni ve İşaretleme
- Kayma ve düşmelere karşı zeminin temiz ve kuru tutulması sağlanmalıdır.
- Uyarı işaretleri, kaçış yolları ve yangın ekipmanlarının yerleri görünür şekilde işaretlenmelidir.
7. Acil Durum Planı
- İstasyon, olası yangın, patlama veya sızıntı durumlarına karşı bir acil durum planı hazırlamalıdır.
- Çalışanlar, acil durum planının uygulanması konusunda düzenli olarak tatbikat yapmalıdır.
Yasal Düzenlemeler ve Standartlar
Akaryakıt istasyonlarında iş güvenliği ile ilgili olarak Türkiye'de uyulması gereken başlıca yasal düzenlemeler şunlardır:
- 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu
- İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği
- Patlayıcı Ortamların Tehlikelerinden Çalışanların Korunması Hakkında Yönetmelik (ATEX Yönetmeliği)
- Tehlikeli Maddelerin ve Müstahzarların Güvenli Kullanımı Hakkında Yönetmelik
İş Güvenliği Tedbirlerinin Faydaları
- Kazaların Önlenmesi: Yanıcı ve patlayıcı maddelerle çalışmada alınan tedbirler, iş kazalarını ve can kayıplarını önler.
- Çevre Koruma: Akaryakıt sızıntılarının önlenmesi, çevreye zarar verilmesini engeller.
- Maddi Kayıpların Azaltılması: Yangın ve patlama risklerini en aza indirerek ekipman ve işletme kayıplarını önler.
Akaryakıt istasyonlarında iş güvenliği, sadece çalışanların değil, aynı zamanda müşterilerin ve çevrenin korunması için kritik öneme sahiptir. Güvenli bir çalışma ortamı yaratmak, istasyon yöneticilerinin, çalışanların ve müşterilerin ortak sorumluluğudur