Patlamadan Korunma Dökümanı (PKD) Hazırlama

Endüstriyel tesislerde ve işletmelerde güvenli çalışma ortamlarının sağlanması, hem çalışanların sağlığı hem de işletmenin sürdürülebilirliği açısından büyük önem taşır. Patlayıcı ortam risklerinin belirlenmesi ve bu risklerin minimize edilmesi amacıyla hazırlanan Patlamadan Korunma Dökümanı (PKD), 30.04.2013 tarihli ve 28633 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Çalışanların Patlayıcı Ortamların Tehlikelerinden Korunması Hakkında Yönetmelik kapsamında bir gerekliliktir.

Patlamadan Korunma Dökümanı Nedir?

PKD, işletmelerde oluşabilecek patlayıcı ortam risklerini analiz ederek, bu risklere karşı alınması gereken önlemleri tanımlayan kapsamlı bir teknik dokümandır. İş yerinizdeki ekipmanların, kullanılan kimyasal maddelerin ve çalışma koşullarının patlayıcı ortam yaratma potansiyelini değerlendiren bu belge, güvenlik tedbirlerini en üst düzeye çıkarmayı hedefler.

PKD, aşağıdaki temel unsurları kapsar:

Patlayıcı ortamların sınıflandırılması: İşletme içerisindeki olası patlayıcı bölgelerin belirlenmesi.
Risk analizi ve değerlendirmesi: Patlayıcı ortamların oluşma ihtimali ve bu ortamların tetiklenme potansiyelinin analizi.
Koruma önlemlerinin belirlenmesi: Alınması gereken mühendislik ve organizasyonel tedbirlerin detaylandırılması.
Ekipman seçimi ve uygunluğu: İş yerinde kullanılan ekipmanların ATEX direktiflerine uygunluğunun kontrolü.
Acil durum planlarının oluşturulması: Patlama durumunda uygulanacak prosedürlerin tanımlanması

Zone Bölgeleri (Tehlike Alanları)

Patlayıcı ortamların sınıflandırılması, belirli bölgelere ayrılarak yapılır ve bu sınıflandırma, patlayıcı ortamların oluşma riski ve yoğunluğuna göre yapılır. Bu bölgelere "Zone" denir. Zone’lar, iş yerindeki patlayıcı ortamın tehlike derecesine göre belirlenen 3 ana kategoriye ayrılır:

Zone 0 (Zon 0)

Tanım: Patlayıcı ortamın sürekli veya uzun süreli olarak oluştuğu alanlardır.
Örnekler: Gazların, buharların veya dumanların sürekli var olduğu ortamlar (örneğin, bir kimyasal tesisin üretim bölgesi).
Risk: Bu bölge en tehlikeli alandır çünkü patlayıcı ortamın sürekli bulunması, her an patlama riskini doğurur. Bu nedenle burada kullanılacak tüm ekipmanlar, patlamaya karşı dayanıklı ve güvenli olmalıdır.

Zone 1 (Zon 1)

Tanım: Patlayıcı ortamın normalde oluşmadığı ancak işletme koşullarında zaman zaman oluşabileceği alanlardır.
Örnekler: Gazların veya buharların, süreçler veya cihazların çalışması sırasında geçici olarak oluştuğu alanlar (örneğin, boru hatlarında gaz kaçakları olabilecek alanlar).
Risk: Patlama riski, belirli koşullar altında kısa süreliğine ortaya çıkabilir. Bu nedenle bu bölgelerde kullanılan ekipmanların, kısa süreli patlama durumlarına karşı dayanıklı olması gerekir.

Zone 2 (Zon 2)

Tanım: Patlayıcı ortamın nadiren ve sadece kısa bir süre için oluşabileceği alanlardır.
Örnekler: Çalışma ortamlarında, gazların veya buharların sadece arızalar veya olağanüstü durumlar sonucunda kısa süreliğine ortaya çıkabileceği alanlar.
Risk: Zone 2, diğer iki alana kıyasla daha düşük bir patlama riskine sahiptir. Ancak yine de bu bölgede kullanılan ekipmanlar, patlama riski oluştuğunda güvenliği sağlayacak şekilde seçilmelidir.

ATEX Direktifleri ve Ekipman Seçimi
İş yerinde kullanılan ekipmanların, bu "zone" bölgelerine uygun olması gerekmektedir. Avrupa Birliği'nin ATEX Direktifleri, patlayıcı ortamlarda kullanılacak ekipmanların tasarım, üretim ve kullanım standartlarını belirler. ATEX, “ATmosphères EXplosibles” kelimelerinin kısaltmasıdır ve patlayıcı ortamlarda güvenlik sağlamak için tasarlanmış yönetmelikleri kapsar.

Her "zone" bölgesi için uygun ekipmanlar belirlenmeli ve bu ekipmanlar, her bölgedeki patlama riskine karşı dayanıklı olmalıdır. Örneğin, Zone 0’da kullanılan ekipman, Zone 2’de kullanılan ekipmandan daha dayanıklı ve patlamaya karşı korumalı olmalıdır.

PKD ve Zone Bölgeleri ile Uyum
Patlamadan Korunma Dökümanı hazırlarken, iş yerindeki her bir bölgeyi doğru şekilde sınıflandırmak ve her zone bölgesine uygun güvenlik önlemleri almak büyük önem taşır. PKD, bu sınıflandırmalara dayanarak, doğru ekipman seçiminden uygun güvenlik prosedürlerine kadar her türlü önlemi detaylı şekilde belirler.

Eğer PKD hazırlama süreci hakkında daha fazla bilgi isterseniz veya işletmenize özel bir analiz yapılmasını talep ediyorsanız, uzman ekibimizle iletişime geçebilirsiniz.

Patlamadan Korunma Dökümanı (PKD), uluslararası güvenlik standartlarına ve yönetmeliklere uygun olarak hazırlanmalıdır. Bu döküman, patlayıcı ortamların risklerini analiz etmek ve bu risklere karşı uygun önlemleri almak için belirli standartlara dayanır. PKD'nin hazırlanmasında dikkate alınması gereken başlıca uluslararası standartlar ve yönetmelikler şunlardır:

1. ATEX Direktifleri (ATEX - Atmosphères Explosibles)

ATEX 2014/34/EU (Ekipman Direktifi): Avrupa Birliği'nin bu direktifi, patlayıcı ortamlarda kullanılan ekipmanların tasarım ve güvenlik şartlarını belirler. Ekipmanlar ve koruma sistemleri, patlayıcı atmosferlerin var olduğu alanlarda güvenli bir şekilde kullanılmalıdır.
ATEX 1999/92/EC (Çalışma Alanları Direktifi): Patlayıcı ortam bulunan iş yerlerinde çalışanların korunması için işverenlerin alması gereken önlemleri tanımlar. Bu direktif, patlayıcı atmosferlerin oluşma olasılığına göre iş yerlerinin sınıflandırılmasını ve risk değerlendirmelerini içerir.

2. IECEx (Uluslararası Elektriksel Patlama Korunma Sertifikası)

IECEx (International Electrotechnical Commission for Explosive Atmospheres), patlayıcı ortamlarla ilgili uluslararası standartlar ve sertifikasyon programları sunar. IECEx, patlayıcı atmosferlere karşı korunma gereksinimlerini belirleyen bir dizi kılavuz ve sertifikalandırma sistemini içerir.
IEC 60079 Serisi: Bu seri, patlayıcı atmosferlerde kullanılacak elektrikli ekipmanlar için güvenlik standartlarını belirler. IEC 60079, patlayıcı ortamların sınıflandırılması, ekipman tiplerinin seçimi ve kurulum standartlarını kapsar.

3. OSHA (Occupational Safety and Health Administration)

29 CFR 1910.307: ABD'de, OSHA’nın patlayıcı ortamlarla ilgili düzenlemeleri, iş yerlerinde patlama risklerini en aza indirmek için kullanılan güvenlik önlemlerini belirler. Bu düzenleme, iş yerlerinde kullanılan elektrikli ekipmanlar ve diğer sistemlerin patlama riski taşıyan ortamlara uygun olup olmadığını denetler.

4. NFPA 70 (National Fire Protection Association)

NFPA 70 (National Electrical Code): Patlayıcı atmosferlerde kullanılacak elektrikli ekipmanlara ilişkin güvenlik standartları içerir. NFPA 70, elektrikli sistemlerin güvenli bir şekilde kurulumunu ve bakımını sağlar, patlayıcı ortamların risklerini en aza indirmek için elektriksel sistemlere yönelik tedbirler sunar.

5. ISO 80079 Serisi (Patlayıcı Ortamlar)

ISO 80079-36: Bu standart, patlayıcı ortamlar için kullanılan ekipmanların tasarımı ve güvenli kullanımını belirler.
ISO 80079-37: Patlayıcı ortamlarla çalışan ekipmanların, tasarım ve üretim aşamalarında dikkate alınması gereken güvenlik prosedürlerini açıklar.

6. EN 60079 Serisi (Avrupa Standartları)

EN 60079-0: Patlayıcı atmosferlerde kullanılacak elektrikli ekipmanlar için genel güvenlik gereksinimlerini belirler.
EN 60079-10-1: Patlayıcı gazların bulunduğu ortamların sınıflandırılması ve bu ortamlarda kullanılan ekipmanların gereksinimlerini açıklar.

7. UL (Underwriters Laboratories)

UL 913: UL tarafından belirlenen bu standart, patlayıcı ortamlar için kullanılan ekipmanların güvenliğini değerlendiren ve onaylayan bir belgelendirme sistemidir.

PKD Hazırlanmasının İşletmeniz İçin Önemi

Patlamadan Korunma Dökümanı, yasal bir zorunluluk olmasının yanı sıra işletmenize birçok avantaj sağlar:

Yasal Uyumluluk: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı denetimlerinde karşılaşabileceğiniz cezai yaptırımlardan kaçınmanızı sağlar.
Güvenli Çalışma Ortamı: Çalışanlarınızın sağlık ve güvenliğini temin ederek motivasyon ve verimliliklerini artırır.
Maddi Kayıpların Önlenmesi: Olası bir patlama durumunda yaşanacak üretim kaybı, ekipman hasarı ve iş gücü kaybının önüne geçer.
İşletme İmajı ve Sorumluluk: Müşterileriniz ve iş ortaklarınız nezdinde güvenilir ve sorumluluk sahibi bir işletme olarak konumlanırsınız.

Patlamadan Korunma Dökümanı Hazırlama Sürecimiz

Deneyimli ekibimiz, işletmenizin ihtiyaçlarına özel bir yaklaşım benimseyerek PKD hazırlık sürecini profesyonel bir şekilde yürütür. Süreç adımlarımız şu şekildedir:

Saha İncelemesi ve Veri Toplama: İş yerinizde detaylı bir inceleme yaparak patlayıcı ortam oluşturabilecek unsurları tespit ediyoruz.
Risk Analizi: Toplanan veriler doğrultusunda patlama risklerini analiz ediyoruz.
Tedbirlerin Belirlenmesi: Patlama risklerini en aza indirecek önlemleri ve ekipman uygunluklarını belirliyoruz.
Dokümanın Hazırlanması: Tüm analiz sonuçlarını ve alınması gereken önlemleri detaylı bir şekilde dokümante ediyoruz.
Eğitim ve Bilgilendirme: PKD’nin etkin bir şekilde uygulanabilmesi için çalışanlarınıza gerekli eğitimleri veriyoruz.

Hizmetlerimizden Faydalanın

İşletmenizdeki patlayıcı ortam risklerini minimize etmek ve güvenlik standartlarınızı yükseltmek için uzman kadromuzla yanınızdayız. PKD hazırlama sürecindeki tüm aşamaları titizlikle ele alarak, işletmenizin güvenli bir şekilde faaliyet göstermesine katkı sağlıyoruz.

Bizimle İletişime Geçin
Patlamadan Korunma Dökümanı hazırlama hizmetimiz hakkında daha fazla bilgi almak veya işletmenize özel bir teklif talep etmek için hemen bizimle iletişime geçin. Güvenlikte profesyonel çözümler için doğru adrestesiniz.